مدارک ترخیص کالا از گمرک برای ترخیص سریع و بی‌دردسر

ترخیص کالا از گمرک، مرحله‌ای حیاتی در فرآیند واردات و صادرات است. این مرحله می‌تواند در صورت آماده نبودن مدارک، به یک چالش بزرگ تبدیل شود. در این مقاله، به بررسی جامع اسناد و مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالا می‌پردازیم تا شما بتوانید این فرآیند را به سرعت و با موفقیت طی کنید.

اهمیت تهیه و تکمیل مدارک ترخیص

آگاهی و تکمیل دقیق مدارک لازم برای ترخیص کالا از گمرک، برای جلوگیری از ضرر و زیان‌های مالی سنگین اهمیت حیاتی دارد. هرگونه نقص یا کمبود در ارائه مدارک می‌تواند منجر به تأخیرهای طولانی، افزایش هزینه‌های گمرکی و حتی توقیف کالا شود. عدم رعایت مقررات ممکن است شما را مشمول مجازات‌های قانونی کند.

اگر مدارک به موقع ارائه نشوند، کالای شما ممکن است تا ۹۰ روز در انبار موقت گمرک نگهداری شده و پس از آن، مشمول مالیات و جریمه خواهید شد. بنابراین، تهیه و تکمیل صحیح و به موقع این مدارک، برای جلوگیری از مشکلات مالی و قانونی و تضمین ترخیص موفق کالا در مراحل ترخیص کالا از گمرک ضروری است.

مدارک اصلی مربوط به کالا و حمل‌ونقل آن

در فرآیند ترخیص کالا از گمرک، چندین سند کلیدی وجود دارد که هر یک وظیفه و کاربرد خاص خود را دارند و بدون آنها، امکان ترخیص کالا به صورت کامل وجود نخواهد داشت. این مدارک عبارتند از:

• قبض انبار (WAREHOUSE RECEIPT)

  این سند نشان‌دهنده ورود کالا به انبار گمرک و تأیید مالکیت صاحب آن است. قبض انبار به عنوان یک تأییدیه رسمی تحویل کالا به انبار صادر می‌شود و برای شروع تشریفات گمرکی لازم و ضروری است.

• بارنامه (BILL OF LADING)

  بارنامه از سوی شرکت حمل‌ونقل صادر می‌شود و نشان‌دهنده حمل قانونی کالا از مبدأ به مقصد است. این سند اطلاعاتی نظیر مشخصات کالا، ارسال‌کننده، گیرنده و وزن مرسوله را شامل می‌شود و دلیل مالکیت کالا نیز به شمار می‌رود.

• ترخیصیه (DELIVERY ORDER)

  ترخیصیه سندی است که توسط شرکت حمل‌ونقل صادر می‌شود و تأیید می‌کند که مالک کالا تمامی بدهی‌های خود را پرداخت کرده و کالا آماده انجام تشریفات گمرکی و آزاد شدن است.

• فاکتور یا سیاهه خرید (INVOICE / Commercial Invoice)

  فاکتور، یکی از اسناد مهم و اصلی در تمامی معاملات تجاری و همچنین برای ترخیص کالا است. این سند توسط فروشنده صادر می‌شود و مشخصات دقیق کالا و مبلغ پرداختی را در بر می‌گیرد.

• پروفرما (پیش‌فاکتور) (PROFORMA INVOICE)

  پروفرما اولین مدرکی است که از فروشنده دریافت می‌شود و مشخصات دقیق کالا، قیمت و شرایط خرید را مشخص می‌کند. این سند نشان‌دهنده انعقاد قرارداد خرید کالا از فروشنده است.

• لیست عدل‌بندی (PACKING LIST)

  این سند اطلاعات کاملی از کالاهای داخل محموله و نحوه بسته‌بندی آن‌ها ارائه می‌دهد و باعث تسریع در بررسی کالاها در گمرک می‌شود.

• گواهی مبدأ (CERTIFICATE OF ORIGIN)

  گواهی مبدأ سندی است که کشور تولیدکننده کالا را تأیید می‌کند. این مدرک برای تعیین تعرفه‌های گمرکی و بررسی شرایط واردات الزامی است.

• اظهارنامه واردات قطعی (Definitive Import Declaration)

  اظهارنامه گمرکی یک سند الکترونیکی است که اطلاعات دقیقی از کالا شامل نوع، مقدار، ارزش و کشور مبدأ را ثبت می‌کند. درج اطلاعات صحیح در اظهارنامه اهمیت بالایی دارد.

• بیمه‌نامه گمرکی (Customs Insurance Policy)

  در صورتی که کالا تحت پوشش بیمه قرار گرفته باشد، ارائه بیمه‌نامه به عنوان یکی از مدارک ضروری است. این مدرک تضمین می‌کند که کالا در برابر حوادث احتمالی تحت پوشش بیمه قرار دارد. تاریخ بیمه‌نامه باید قبل یا همزمان با تاریخ حمل کالا باشد و مبلغ بیمه باید حداقل برابر با ارزش سیف کالا باشد تا مورد تأیید گمرک قرار گیرد.

• کاتالوگ یا بروشور (Catalog / Brochure)

  کاتالوگ و بروشور کالاها نیز در لیست کامل اسناد و مدارک ترخیص کالا از گمرک قرار دارند. این اسناد برای معرفی فنی و دقیق کالا به مسئولین گمرک استفاده می‌شوند و می‌توانند به شفافیت و سرعت روند ارزیابی کالا کمک کنند.

در فرآیند ترخیص کالا از طریق فریت بار هوایی تمامی اسناد و مدارکی که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. سرعت بالای حمل‌ونقل، مستلزم سرعت و دقت در آماده‌سازی مدارک است تا کالا به سرعت از گمرک خارج شود و مشمول هزینه‌های انبارداری نشود.

مدارک مربوط به صاحب کالا یا نماینده قانونی

در کنار اسناد مربوط به خود کالا، مدارکی نیز برای احراز هویت و تأیید صلاحیت صاحب کالا یا نماینده قانونی او ضروری است. این مدارک به گمرک اجازه می‌دهند تا از هویت فرد یا شرکتی که قصد ترخیص کالا را دارد، مطمئن شود.

• کارت بازرگانی

  این کارت، مجوز اصلی فعالیت در حوزه واردات و صادرات است و توسط اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران صادر می‌شود. برای انجام هرگونه عملیات تجاری بین‌المللی، داشتن این کارت برای اشخاص حقیقی و حقوقی ضروری است.

• کارت ملی و شناسنامه

  برای احراز هویت صاحب کالا یا نماینده قانونی، ارائه اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه الزامی است. این مدارک نشان می‌دهند که فرد مورد نظر، صاحب کالا یا وکیل قانونی اوست.

• وکالت‌نامه رسمی

  در صورتی که صاحب کالا شخصاً برای ترخیص اقدام نکند و این کار را به یک ترخیص‌کار بسپارد، ارائه یک وکالت‌نامه رسمی محضری ضروری است. این سند به ترخیص‌کار اجازه می‌دهد تا به نمایندگی از شما، تمامی مراحل ترخیص را انجام دهد.

• معرفی‌نامه گمرک

  این نامه توسط صاحب کالا یا شرکت صادر شده و به گمرک معرفی می‌کند که کدام فرد یا شرکت به عنوان نماینده رسمی برای پیگیری امور ترخیص کالا مجاز است.

• روزنامه رسمی و اساسنامه شرکت

  برای شرکت‌های حقوقی، ارائه کپی آخرین روزنامه رسمی شرکت و اساسنامه، برای تأیید هویت و ساختار حقوقی شرکت الزامی است.

• جواز تأسیس

  برای واحدهای تولیدی، ارائه جواز تأسیس که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر شده، برای برخی از کالاها ضروری است و به تسهیل فرآیند ترخیص کمک می‌کند.

هنگام ارسال بار به اروپا علاوه بر مدارک،  آشنایی با مقررات گمرکی اتحادیه اروپا نیز حیاتی است. این مقررات ممکن است با قوانین گمرکی کشورهای دیگر متفاوت باشد و نیازمند تهیه مدارک خاصی باشد.

مجوزهای لازم برای ترخیص برخی کالاها

برای ترخیص کالا از گمرک، نیاز به اخذ برخی مجوزها وجود دارد که بسته به نوع کالا و مقررات مربوطه صادر می‌شوند. این مجوزها به منظور تأمین تطابق کالا با قوانین واردات و صادرات و اطمینان از ایمنی و کیفیت آن الزامی هستند.

• مجوز استاندارد

  این مجوز برای اطمینان از سلامت و کیفیت محصولات وارداتی به کشور است و توسط سازمان ملی استاندارد صادر می‌شود.

  این مجوز گاهی برای واردات لوازم جانبی موبایل از چین لازم میشود.

• مجوز قرنطینه

  مجوز قرنطینه به دو بخش حیوانی و نباتی تقسیم می‌شود و صدور آن تضمین‌دهنده سالم بودن کالای وارداتی به کشور است.

• پروانه بهره‌برداری

  پروانه بهره‌برداری نیز جزو مدارک لازم برای ترخیص کالا از گمرک است و برای برخی کالاها که نیاز به این مجوز دارند، ارائه آن ضروری است.

• مجوز وزارت راه

  مجوز وزارت راه مخصوص کالاهایی است که با شرکت‌های حمل و نقل خارجی وارد کشور شده‌اند.

• سایر مجوزها

  بسته به نوع کالا، ممکن است نیاز به مجوزهای دیگری از سازمان‌های مختلف وجود داشته باشد. این سازمان‌ها شامل وزارت بهداشت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان انرژی اتمی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان جهاد کشاورزی، میراث فرهنگی، سازمان غذا و دارو و سازمان محیط زیست هستند.

جمع‌بندی و اهمیت دقت در تهیه مدارک

تکمیل صحیح و به‌موقع مدارک ترخیص برای جلوگیری از ضررهای مالی سنگین، جریمه و توقیف کالا حیاتی است. هرگونه نقص در اسناد می‌تواند منجر به تأخیر قابل‌توجه و افزایش هزینه‌ها شود. اگر مدارک کامل نباشند، کالا می‌تواند تا ۹۰ روز در انبار بماند و پس از آن، مشمول مالیات و جریمه خواهد شد. بنابراین، تهیه دقیق مدارک برای موفقیت در فرآیند ترخیص ضروری است و توصیه می‌شود برای طی کردن مراحل بدون مشکل، از ترخیص‌کاران و مشاوران با تجربه کمک بگیرید.

سوالات متداول

کدام مدارک مربوط به خود کالا و حمل‌ونقل آن، اصلی‌ترین اسناد ترخیص هستند؟

مدارک اصلی شامل قبض انبار، بارنامه، ترخیصیه، فاکتور، پروفرما، لیست عدل‌بندی و گواهی مبدأ هستند. این اسناد برای تأیید مالکیت، قانونی بودن حمل، مشخصات و ارزش کالا ضروری‌اند.

چرا مدارک ناقص یا نادرست باعث تأخیر در ترخیص کالا می‌شود؟

دلیل اصلی تأخیر در فرآیند ترخیص کالا، نبود مدارک کامل یا وجود اطلاعات نادرست در آن‌ها است که باعث توقف روند بررسی توسط گمرک می‌شود.

کالا تا چند روز می‌تواند در انبار گمرک بماند؟

کالاها می‌توانند حداکثر تا ۹۰ روز در انبار موقت گمرک نگهداری شوند. پس از این مدت، مشمول مالیات و جریمه خواهند شد.

آیا تمام کالاها به گواهی استاندارد نیاز دارند؟

خیر. بر اساس متن، برای صادرکنندگان برتر و واردات کمتر از ۵ عدد از یک کالا، دریافت گواهی استاندارد ضروری نیست. همچنین کالاهایی که مجوز وزارت ارتباطات دارند، نیاز به اخذ مجوز از اداره استاندارد ندارند.

کارت بازرگانی چه نقشی در ترخیص کالا دارد؟

کارت بازرگانی به عنوان مجوز اصلی فعالیت تجاری و ورود کالا به کشور شناخته می‌شود و بدون آن، امکان انجام تشریفات گمرکی برای کالاهای تجاری وجود نخواهد داشت.